Cor Lamers neemt vandaag afscheid als waarnemend burgemeester van Capelle aan den IJssel, waarna Joost Manusama de ambtsketen overneemt. Lamers is ruim negen maanden in functie geweest. Afgelopen zaterdag gaf Cor Lamers een interview aan CKZ Vandaag.
Dit interview is ook als podcast te beluisteren
Stel dat dat vanmiddag ergens gevraagd wordt: “Hoe is dat geweest, Cor, om burgemeester van Capelle aan den IJssel te zijn?”
Het grappige is dat ongeveer iedereen in mijn omgeving me dat negen maanden lang heeft gevraagd. Omdat ze weten dat ik uit Schiedam kom en men toch heel benieuwd is naar de vergelijking tussen Schiedam en Capelle. Zowel de Schiedammers, mensen in de regio en ook Capellenaren willen dat wel weten. Er zit wel een behoorlijk verschil in. Het zijn beide middelgrote steden, maar de dynamiek en de sociale problematiek in Schiedam is veel zwaarder. Capelle heeft hele prettige inwoners en een mooi voorzieningenniveau. Dat heeft Peter Oskam vaak gezegd en het is ook echt zo. En in die zin was het voor mij iets makkelijker om in Capelle te functioneren. Maar ook in Capelle is er iedere dag wel iets. Het is gewoon een stad met 67.000 inwoners. Er is altijd wel iets aan de hand en daar moet je alert op zijn. Dus voor mij was het een mooie voortzetting, maar in een andere omgeving en ook in een prettige omgeving.
In Schiedam was u bezig met de veiligheid en specifieker de ondermijning. Hoe is dat in Capelle naar uw ervaring?
Toen ik hier nog maar net in functie was, op 1 januari, was er die dodelijke schietpartij aan de Rietbaan op nieuwjaarsochtend. Daar ben ik toen eens ingedoken. Mijn beeld is dat de ondermijning die in Schiedam zo manifest is, die je ziet in de Spaanse Polder of op de hoek van de straat, die zíe je niet in Capelle, maar het is er ook wel degelijk. Alleen, gelukkig in mindere mate en zodanig dat de stad en de inwoners er niet of nauwelijks last van hebben. Maar de realiteit gebiedt te zeggen: ‘het is er ook’. Dat is één van de redenen dat ik me sterk heb gemaakt om een specifiek ondermijningsartikel in de APV (de plaatselijke politieverordening) te krijgen dat eigenlijk in alle regiogemeenten al was geïntroduceerd, maar om een van de redenen in Capelle nog niet. Toevallig gaat de gemeenteraad daar maandagavond een akkoord op geven. Ik ben blij dat ik dat nog voor elkaar heb kunnen krijgen. Dat betekent dat we vanaf maandag bij bedrijven die niet goed functioneren en waar altijd wel iets mee in de hand is, een vergunningplicht op kunnen leggen. En een vergunningplicht betekent dat we zo’n bedrijf binnenstebuiten mogen keren, voordat ze mogen functioneren. En dat is al een heel probaat middel gebleken, ook in de Spaanse Polder in Schiedam, om toch een deel van de ondermijning aan te pakken. Dus het is wel nodig in Capelle, helaas, maar niet in de omvang zoals we dat in Rotterdam en Schiedam tegenkomen. Je moet er wel op voorbereid zijn.
Wat zijn andere opvallende dingen die u tegen bent gekomen in het uitoefenen van de functie?
Ik kom een bevolkingssamenstelling tegen die gemiddeld toch wel veel senioren aanwezig zijn. Senioren die het eigenlijk allemaal best wel goed hebben. Er zijn altijd uitzonderingen van mensen die om een of andere reden in de knel komen, maar bovengemiddeld vind ik dat de Capellenaren heel tevreden zijn over Capelle. Ik heb allerlei 65-jarige huwelijken en 100-jarigen en 100-plussers bezocht. Dat is een van de dingen waar ik heel consequent in ben. Dat hoort bij het vak. Dan kom je dus ook heel veel mensen tegen, met hun kinderen en hun familie. En echt, ik meen het: de Capellenaar is heel tevreden over zijn stad en het voorzieningenniveau. In Schiedam wordt er nogal gemopperd en dat kom je in Capelle minder tegen. Dat heb ik ook aan de gemeenteraad en aan de wethouders verteld. Dat is iets wat jullie toch echt wel als een mooi compliment kunnen zien. Het mooiste is natuurlijk als je het direct van mensen hoort.
U noemt die 100-jarigen of mensen die 65 jaar getrouwd zijn. Hoe gaat zo’n gesprek eigenlijk want die zien uit naar de komst van de burgemeester?
Je komt binnen en er is altijd wel een zoon, een dochter of een kleinkind. Je stelt je voor, je feliciteert de persoon en hebt een cadeautje bij je. En dan probeer ik toch een gesprek aan te knopen over vroeger. Als het een 65-jarig bruidspaar is, dan probeer ik altijd bij de vraag te komen “hoe hebben jullie elkaar ontmoet?”, “Wat voor werk heeft u gedaan?” En dat vraag ik op die of andere manieren ook bij een 100-jarige. Van “Goh, hoe groot is de familie?” of “hoeveel kinderen, kleinkinderen heeft u?”, “zien jullie elkaar nog regelmatig?” En “wie houdt er nou een oogje in de cel voor u? Wie doet de administratie, wie doet de boodschappen?” Al pratend kom je best wel heel ver. En het leuke is dat de mensen graag over hun eigen omgeving praten. Dat is vertrouwd, ze voelen zich op hun gemak.
Een van mijn eerste bezoeken in Capelle was de oudste inbewoner van Capelle, 107 jaar. Ik dacht, die woont in en verzorgings- of verpleeghuis. Nee, die woonde nog zelfstandig in Oostgaarde. En in een appartement nota bene, trapje op, trapje af. Een dochter deed de boodschappen, of de boodschappen werden gewoon thuisbezorgd, zo modern was deze dame. Petje af met 107 jaar en zelfstandig wonend.
U was voorzitter van de gemeenteraad en heeft daar een eigen stempel op gezet. Een van de dingen is dat er veel strakker is ingezet op het vergaderen, want die vergaderingen duurden nog steeds veel te lang.
Toen ik kwam, heeft er een kennismakingsgesprek plaatsgevonden met de fractievoorzitters voordat ik definitief werd aangewezen. Daar kwam één heel concrete vraag: “help ons om de gemeenteraadsvergadering effectiever te laten zijn.” Dat heeft met de vergaderduur te maken en de manier waarop deze kon worden voorbereid, de stroom aan documenten. Dat zijn dingen waar je de publieksprijs niet mee wint, maar die achter de schermen heel nuttig en nodig zijn. Ik probeer de vergadering wat strakker te leiden, zodat het geen nachtwerk wordt, schorsingen niet langer te laten uitlopen dan strikt noodzakelijk en dat er tempo in de vergadering zit. En vooral: geen herhalingen. Als in de commissie een uur over een onderwerp is gesproken, hoeven we dat in de raad niet nog eens dunnetjes over te doen. Dat kun je tot de hoofdlijn beperken. Ik vind dat er meer discussie en meningsvorming in de commissie plaatsvindt dit jaar. Daardoor kan de raad zich veel meer tot de hoofdlijnen beperken. Ik weet van de fractievoorzieners dat ze daar heel blij mee zijn.
Wat kan er nog meer beter waar u niet meer aan toekomt?
Waar ik niet meer aan toekom – en dat kon ook niet anders – zijn die ombuigingen, de bezuinigingen. Capelle staat echt voor een hele grote opgave, omdat we voor het eerst sinds jaren echt met onze begroting in de rode cijfers komen. En het gaat om vele miljoenen. Het loopt op naar meer dan twintig miljoen over vijf jaar. Als we niets doen, dan gaat dat heel hard. En het bijzondere is dat we de aanvang ook niet zagen aankomen. Maar gemeenten om ons heen hebben al wat langer daarmee te maken. Een last van financiële ombuiging op rijksniveau. Het bijzondere van Capelle is dat we dat tot nu toe nog aardig konden opvangen. Daardoor is het wat minder op ons afgekomen, maar nu dus extra. Die discussie gaat komend voorjaar komen. Dus daar zal de heer Manusama met name z’n tanden in moeten zitten, samen met de collegeleden. We hebben geprobeerd dat een klein beetje klaar te zetten.
En wat ik ook graag had willen afmaken en meemaken is de hele discussie rondom de omgevingsagenda. We hebben nu een omgevingsagenda gemaakt, een visie over wat we ruimtelijk met Capella de komende twintig of dertig jaar willen gaan doen. Dat is een heel belangrijk document. Er is veel energie in gestoken, ambtelijk en bestuurlijk. De gemeenteraad staat er ook voor het overgrote deel helemaal achter en nu zijn we in de zienswijse-fase, waar Capellenaren hun mening kunnen geven. Dat dossier had ik samen met de wethouder stadsontwikkeling graag wel willen helpen afmaken. Het is een heel belangrijke fase want je bepaalt de toekomst van de stad. Nou ja, in negen maanden kun je kun je niet alles en ik ben daar heel realistisch in.
U gebruikt het woord ombuigingen. Dat is de afgelopen maanden geïntroduceerd in Capelle. Is dat hetzelfde als bezuinigingen?
Dat is het ook, maar we kijken ook naar taken van de gemeente. We hebben er nu taken, discussie en ombuiging genoemd. Misschien doet Capelle wel veel meer dan een gemiddelde andere gemeente. Dan moeten we ook eens even kijken, kan het niet een tandje minder? En dan is er nog niet eens een ombuiging. Dan doen we het ietsje minder luxe. Dit mag in plaats van een achtje ook wel eens een zeven zijn bijvoorbeeld. Dus die discussie zit er ook in.
Is het prettig om in die positie te zitten dat veel gemeenten hier om ons heen al die bezuinigingen of ombuigingen hebben toegepast?
Dat merkten we tijdens een vergadering, waar door de waarnemend gemeentesecretaris werd gezegd: “In die gemeente hebben ze dit gedaan, in die gemeente dat. Daar hebben we van geleerd en wij doen het zo.” Dus ja, dat klopt en dat is ook een bewuste keuze. De raad heeft daar in juni of juli mee ingestemd. We nemen nog even de tijd tot voorjaar 2025. Dan kunnen we ook nog iets beter afkijken wat de buurgemeenten en de gemeenten in de regio hebben gedaan. Want zij zijn gemiddeld eerder voor die ombuigingsopgave komen te staan dan wij.”
Toen u begon aan dit werk in Capelle, werd heel regelmatig verwezen naar dat u een tijdelijke burgemeester was. Heeft u het idee, dat het gevoel dat u een ’tijdelijke burgemeester’ bent al een hele tijd weg is? U bent op dit moment al een hele tijd de burgemeester van Capelle.
Ja, zo voel ik het. Maar zo voelen de mensen om me heen het ook hoor. Kijk, als je echt alleen maar benadrukt dat ik waarnemer ben, en dat mag, maar dan suggereer je ook dat ik alleen maar op de winkel pas. En ja, dat is niet mijn stijl. Maar dat verwacht Capelle ook niet. De winkel moet gewoon door blijven draaien, het college moet kunnen fungeren, raads- en commissievergaderingen moeten door kunnen gaan, er moeten besluiten worden genomen.
Je hebt repressieve rollen en in die zin ben je gewoon fulltime burgemeester, of je nou waarnemer bent of niet. En ik vind dat dat ook hoort. Ik ben beschikbaar om waar te nemen en er mag er ook gebruik van worden gemaakt. En dat is ook uitbundig gebeurd in Capelle.”
Als u uw tijd als burgemeester een cijfer zou moeten geven. Stel u zit lekker onderuit vanavond ergens op een mooie plek in Nederland en je krijgt weer zo’n vraag?
Dan moet ik wel bescheiden zijn. Want het is natuurlijk een korte periode en je kunt niet alles oppakken, maar dus een zeven of een zeven en een half, denk ik. Kijk, ik heb wel datgene kunnen doen wat de gemeentenaad vroeg. Ik vind het wel belangrijk dat je een beetje aan die verwachtingen kunt voldoen, maar er komt van alles op je pad waar je dus ook voor klaar moet staan. Bijvoorbeeld die bomaanslag aan de Ravelstraat. Dat overkomt je. Dat stond niet in het profiel van de waarnemer, maar dan ga je wel acteren en dat probeer je ook zo goed mogelijk te doen. Sommige dingen heb ik echt bewust laten lopen, want de afspraak is dat representatieve zaken aan de wethouders zijn. Een waarnemer hoeft zich niet overal te laten zien, want hij is toch weer straks weg. Dus in die zin ben ik wat minder aanwezig geweest in Capelle zoals ik dat bijvoorbeeld in Schiedam wel gewend was. Maar als het erop aankwam, zoals de Ravelstraat of andere vervelende incidenten, dan sta je er. En al is dat dan midden in de nacht, dat maakt dan niet uit.
Negen maanden is minder dan een jaar. Dus je moet in die zin als waarnemer wat selectiever zijn in wie je wel en wie niet spreekt. Ik heb wel goed contact gehad met alle directies en besturen van belangrijke maatschappelijke organisaties. De mensen die ertoe doen in Capelle heb ik wel degelijk gezien. De businessclub bezocht ik regelmatig. Dus wat over de voldoende contacten gelegd. Ook hele leuke en mooie contacten. En die koester ik ook.
