Na het doodschieten van de 15-jarige jongen in Capelle aan den IJssel leven er veel vragen over het vuurwapengebruik door de Politie. Wanneer mag een agent schieten?
Een agent heeft verschillende geweldsmiddelen die kunnen worden ingezet, afhankelijk van de situatie. Zo hebben agenten naast een vuurwapen ook pepperspray, een wapenstok en sinds enkele jaren een stroomstootwapen.
Agenten worden getraind en getoetst op het gebruik van deze middelen. Er wordt onder andere gekeken naar het gebruik, maar ook de theoretische kennis over wanneer geweld mag worden toegepast en in welke vorm.
Het dienstwapen wordt gezien als het uiterste middel. Er zijn strenge eisen verbonden aan het gebruik. Het wordt altijd geregistreerd als een agent het vuurwapen pakt, richt en/of ermee schiet. Agenten moeten ook meermaals per jaar opnieuw schiettrainingen afleggen en worden tweemaal per jaar getoetst.
Ambtsinstructie
De richtlijnen voor het gebruik staan opgesteld in de ambtsinstructie voor de Politie. Volgens de Politie zelf geldt samenvattend: “Als een agent zelf, of een andere persoon in levensgevaar is, kan de agent besluiten zijn dienstpistool te gebruiken. In het uiterste geval kan hij richten op de romp van een persoon omdat het nodig is deze direct uit te schakelen.”
In het geval van Capelle aan den IJssel trokken agenten hun wapen, omdat de 15-jarige jongen een vuurwapen (of echt lijkend vuurwapen) in zijn hand had. Volgens de Politie negeerde de jongen meermaals waarschuwingen van de agenten en rende hij weg met het vuurwapen in de hand.
Onderzoek
Zoals gebruikelijk na een incident waarbij een agent het dienstwapen heeft gebruikt en iemand letsel oploopt, doet de Rijksrecherche onderzoek. Doordat deze afdeling rechtstreeks onder het Openbaar Ministerie (OM) valt, kunnen zij onafhankelijk onderzoek doen naar de rechtmatigheid van het vuurwapengebruik.
De Rijksrecherche doet uitgebreid onderzoek om alle feiten te verzamelen. De officier van justitie kan een strafrechtelijk onderzoek starten. De rechter neemt de uiteindelijke beslissing of het vuurwapengebruik rechtmatig was.
Schieten op verdachte gebeurt zelden
Afgelopen jaren grijpen agenten steeds minder naar hun vuurwapen. Waar dit in 2021 nog 2.312 keer gebeurde, is dat in 2024 gedaald naar 1.760 keer, zo blijkt uit cijfers van de Politie. Zelf zeggen ze dat dit het gevolg kan zijn van de introductie van het stroomstootwapen in 2022.
Daadwerkelijk schieten op verdachten gebeurt vele malen minder, zo blijkt uit hetzelfde overzicht. Zo werd vorig jaar 83 keer een waarschuwingsschot gelost. In zo’n twintig gevallen is er gericht geschoten op een verdachte. Uit cijfers bij het OM blijkt dat in 2024 dat er dertien onderzoeken zijn geweest. In die incidenten zijn dertien mensen gewond geraakt en is één dodelijk slachtoffer gevallen.
